Układ krwionośny jest w głównej mierze odpowiedzialny za rozprowadzanie tlenu, składników odżywczych i hormonów po całym organizmie. Wszystkie te elementy transportowane są przez krew za pośrednictwem naczyń krwionośnych i pompowane przez serce.
Serce jest najważniejszą częścią nie tylko układu krążenia, ale i całego organizmu. Działa jak pompa, która przepycha krew przez rozległą sieć tętnic i żył. Jest naprawdę niestrudzone, ponieważ bije około 100 000 razy dziennie.
Tętnice są w istocie autostradami ciała, ponieważ zapewniają drogi, po których krew bogata w tlen odprowadzana jest z serca. Gdy komórki ciała zużyją tlen, żyły zwracają zubożoną w tlen krew z powrotem do serca.
Każdy wdech i wydech angażuje układ oddechowy organizmu. Jest on przede wszystkim odpowiedzialny za dostarczanie tlenu do naszego ciała podczas wdechu oraz za wydalanie dwutlenku węgla podczas wydechu. Bez tlenu komórki naszego ciała praktycznie by umarły.
Głównymi narządami w układzie oddechowym są płuca, chociaż tchawica, oskrzela i przepona również wchodzą w jego skład. Podczas wdechu powietrze dostaje się przez nos lub usta, przemieszcza się w dół tchawicy i dostaje się do płuc przez oskrzela, gdzie tlen wychwytywany jest przez maleńkie woreczki powietrzne zwane pęcherzykami płucnymi.
Oddech kontrolowany jest przez przeponę. Podczas wdechu przepona kurczy się i przesuwa w dół, rozszerzając jamę klatki piersiowej i umożliwiając przepływ powietrza do płuc. Podczas wydechu przepona rozluźnia się, wypychając powietrze.
Układ trawienny odpowiada za rozkładanie pożywienia na składniki odżywcze, które organizm wykorzystuje do produkcji energii i wzrostu. System pokarmowy usuwa również stałe odpady z organizmu, co ma miejsce, gdy odczuwasz potrzebę pójścia do toalety.
Pierwsza połowa układu pokarmowego znana jest jako przewód pokarmowy, w skład którego wchodzą jama ustna, przełyk, żołądek, jelito cienkie i jelito grube. W jamie ustnej pokarm jest przeżuwany i mieszany ze śliną, a następnie przemieszczany jest w dół przełyku do żołądka.
Druga połowa układu składa się z „narządów pomocniczych”, takich jak wątroba, trzustka i pęcherzyk żółciowy. Wątroba przetwarza składniki odżywcze, trzustka rozkłada cukier na energię, a pęcherzyk żółciowy przechowuje żółć, która rozkłada tłuszcze w jelicie cienkim.
Układ nerwowy organizmu dzieli się na dwie główne części: ośrodkowy układ nerwowy i obwodowy układ nerwowy. Ośrodkowy układ nerwowy, który składa się z mózgu i rdzenia kręgowego, przetwarza informacje i koordynuje funkcje organizmu, natomiast obwodowy układ nerwowy łączy ośrodkowy układ nerwowy z resztą ciała.
Układ nerwowy składa się z komórek zwanych neuronami, które przekazują wiadomości po całym ciele, umożliwiając wykonywanie czynności takich jak oddychanie, mówienie czy jedzenie. W ludzkim ciele znajduje się około 135 miliardów neuronów, które połączone są ze sobą za pomocą synaps, dzięki czemu mogą się ze sobą komunikować.
Układ nerwowy kontroluje zarówno działania dobrowolne (takie jak ruch), jak i mimowolne (takie jak bicie serca i trawienie). Oddychanie jest jedną z niewielu funkcji, które mogą oscylować między czynnościami dobrowolnymi i mimowolnymi.
Układ hormonalny to przede wszystkim hormony. Aby organizm mógł prawidłowo funkcjonować, do krwiobiegu uwalniane są hormony chemiczne, które regulują m.in. wzrost, metabolizm i nastrój.
Hormony wytwarzane są przez pomniejsze narządy zwane gruczołami dokrewnymi, do których należą przysadka mózgowa i tarczyca (na zdjęciu). Przysadka mózgowa kontroluje inne gruczoły dokrewne, natomiast tarczyca reguluje metabolizm.
Każdy hormon w organizmie pełni określoną funkcję. Przykładowo, insulina z trzustki reguluje poziom cukru we krwi, z kolei adrenalina z nadnerczy (zlokalizowanych w nerkach) przygotowuje organizm do reakcji typu „walcz lub uciekaj”. Brak równowagi hormonalnej w organizmie może prowadzić do różnych problemów zdrowotnych.
Układ szkieletowy jest ważny dla zapewnienia ciału szkieletu strukturalnego, a także ochrony narządów wewnętrznych. Składa się z kości, chrząstek, więzadeł i stawów, które współpracują ze sobą, aby utrzymać kształt ciała i umożliwić mu poruszanie się.
Wbrew temu, co sądzi wiele osób, kości są w rzeczywistości żywymi tkankami, które nieustannie zmieniają się przez całe życie. Szkielet dorosłego człowieka składa się z 206 kości, które przechowują minerały, wytwarzają komórki krwi w szpiku kostnym i zapewniają punkty mocowania dla mięśni.
Twoje ciało może się poruszać, ponieważ kości łączą się w miejscach zwanych stawami. Są one podzielone ze względu na zakres ruchu, na przykład stawy zawiasowe, takie jak kolano i łokieć, lub stawy kuliste, takie jak ramię i biodro.
Układ mięśniowy współpracuje ze szkieletem i składa się z trzech rodzajów mięśni: szkieletowych, gładkich i sercowych. Mięśnie szkieletowe, które są kontrolowane dobrowolnie, przyczepiają się do kości i ułatwiają ruch. Mięśnie gładkie, znajdujące się w narządach takich jak żołądek i jelita, działają mimowolnie. Mięsień sercowy, znajdujący się w sercu, również działa mimowolnie.
Za każdym razem, gdy chcesz poruszyć swoim ciałem, układ nerwowy wysyła sygnał do mięśni, wskutek czego włókna mięśniowe kurczą się. Skurcz ten popycha i ciągnie układ kostny, tworząc w ten sposób ruch.
Oprócz ruchu, mięśnie utrzymują również postawę, stabilizują stawy oraz regulują temperaturę ciała. Regularne ćwiczenia mogą poprawić funkcjonowanie mięśni i zapobiec stanom takim jak zanik mięśni i osłabienie.
Układ odpornościowy stanowi kluczową ochronę organizmu przed bakteriami, wirusami i pasożytami. Bez układu odpornościowego ogólny stan zdrowia uległby znacznemu pogorszeniu, a organizm byłby nieustannie narażony na choroby.
Układ odpornościowy składa się głównie z białych krwinek, przeciwciał i różnych narządów, takich jak śledziona i grasica. Białe krwinki mają kluczowe znaczenie dla identyfikacji i niszczenia obcych patogenów, które dostają się do organizmu.
Układ odpornościowy nieustannie się uczy, napotykając nowe wirusy i bakterie. Organizm człowieka posiada pamięć, w której zapisywane są wszystkie obce bakterie i infekcje, z którymi zetknął się w przeszłości, dzięki czemu może on bronić Twojego ciała w przyszłości.
Chociaż ta nazwa jest z pewnością dziwna, układ powłokowy jest czymś, co jest ci bardzo dobrze znane. Składa się on głównie ze skóry, włosów i paznokci oraz służy jako bariera chroniąca ciało przed szkodliwym działaniem czynników zewnętrznych.
Skóra jest największą częścią układu powłokowego. Reguluje temperaturę ciała poprzez pocenie się, a także stanowi dom dla nerwów, które umożliwiają dotykanie i odczuwanie otaczającego nas świata.
Skóra składa się z trzech głównych warstw: naskórka, skóry właściwej i tkanki podskórnej. Naskórek jest przede wszystkim wodoodporną barierą i tworzy odcień naszej skóry. Skóra właściwa zawiera mieszki włosowe i gruczoły potowe. Tkanka podskórna składa się natomiast z tłuszczu.
Układ moczowy odpowiedzialny jest za usuwanie odpadów z organizmu za pośrednictwem moczu. Kiedy organizm produkuje nadmiar substancji, które nie zawierają żadnych składników odżywczych, wytwarzany jest mocz, który jest następnie wypychany z organizmu przez pęcherz moczowy.
Nerki są istotną częścią układu moczowego, ponieważ filtrują krew, ponownie wchłaniają ważne składniki odżywcze i wydalają nadmiar odpadów w postaci moczu. Ponadto, regulują ciśnienie krwi i wytwarzanie czerwonych krwinek.
Po przefiltrowaniu krwi przez nerki w celu wytworzenia moczu, odpady przemieszczają się moczowodami do pęcherza moczowego, gdzie zostają zmagazynowane do momentu pójścia do toalety.
Układ rozrodczy jest jedynym układem w organizmie, który drastycznie różni się w zależności od tego, czy jesteś biologicznie mężczyzną czy kobietą. Przede wszystkim wytwarza on elementy, które ułatwiają produkcję potomstwa, a także hormony, które określają płeć.
U kobiet układ rozrodczy składa się głównie z jajników, macicy i pochwy. Jajniki są najważniejsze, ponieważ produkują one komórki jajowe i hormony, takie jak estrogen, natomiast macica odpowiada za utrzymanie ciąży.
Męski układ rozrodczy obejmuje jądra (które produkują plemniki i testosteron), prostatę i penisa. Produkcja i transport plemników są niezbędne do zapłodnienia żeńskiej komórki jajowej.
Źródła: (Verywell Health) (Britannica) (WebMD) (Medicine LibreTexts)
Ludzkie ciało stanowi naprawdę wspaniały mechanizm, który funkcjonuje każdego dnia poprzez wykonywanie większych i mniejszych czynności, aby utrzymać nas przy życiu. O ile mogłeś słyszeć o układzie odpornościowym lub sercowo-naczyniowym, to być może nie zdawałeś sobie sprawy, że w naszym ciele znajduje się o wiele więcej układów narządów niż te wspomniane. Można by wręcz stwierdzić, że bez jednego z tych układów nie bylibyśmy w stanie przeżyć zbyt długo!
Brzmi ciekawie? Zapoznaj się z galerią, aby zobaczyć, jakie układy narządów znajdują się w Twoim ciele.
Ile układów narządów ma ludzkie ciało, i czym się one charakteryzują?
Twoje ciało kryje w sobie więcej, niż myślisz
LIFESTYLE Biologia
Ludzkie ciało stanowi naprawdę wspaniały mechanizm, który funkcjonuje każdego dnia poprzez wykonywanie większych i mniejszych czynności, aby utrzymać nas przy życiu. O ile mogłeś słyszeć o układzie odpornościowym lub sercowo-naczyniowym, to być może nie zdawałeś sobie sprawy, że w naszym ciele znajduje się o wiele więcej układów narządów niż te wspomniane. Można by wręcz stwierdzić, że bez jednego z tych układów nie bylibyśmy w stanie przeżyć zbyt długo!
Brzmi ciekawie? Zapoznaj się z galerią, aby zobaczyć, jakie układy narządów znajdują się w Twoim ciele.