© Shutterstock

Rozpad Pangei -

Być może trudno jest to sobie wyobrazić, ale Ameryka Południowa, Afryka, Indie, Antarktyda i Australia były kiedyś częścią tego samego gigantycznego lądu.

© Shutterstock

Rozpad Pangei -

Około 175 milionów lat temu Ocean Atlantycki uformował się w szczelinie między kontynentami, która powstała po rozpadzie superkontynentu o nazwie Pangea.

© Shutterstock

Ciągły wzrost -

Od tego ważnego momentu w historii świata Ocean Atlantycki zwiększał swoją powierzchnię i nadal się poszerza. Lecz może jego ekspansja nie jest wcale nieunikniona?

© Shutterstock

Ciągły wzrost -

Z kolei Ocean Spokojny ulega ciągłemu zmniejszeniu. Pacyficzny Pierścień Ognia jest konsekwencją płyty pacyficznej, która wpychana jest pod inne płyty w procesie zwanym subdukcją.

© Shutterstock

Subdukcja -

Gdy płyta Pacyfiku ulega subdukcji, wulkaniczny ląd przybliża się do oceanu, zmniejszając jego powierzchnię. Czy podobny los może również czekać Ocean Atlantycki?

© Shutterstock

Nowe badanie -

Nowe badanie właśnie to analizuje. Co to oznacza? Cóż, w przyszłości Atlantyk może zyskać swój własny „Pierścień Ognia”.

© Shutterstock

Nowe badanie -

W badaniu zanalizowano dno morskie u wybrzeży półwyspu Iberyjskiego, czyli regionu Europy, w którym znajdują się Hiszpania i Portugalia oraz wykazano, że rozwija się tam strefa subdukcji.

© Shutterstock

Wybrzeże Portugalii -

To nie pierwszy raz, kiedy naukowcy znaleźli coś w tej okolicy. W 2013 r. odkryto potencjalną strefę subdukcji na Oceanie Atlantyckim, około 120 mil (200 km) od południowo-zachodniego wybrzeża Portugalii.

© Shutterstock

Wybrzeże Portugalii -

Strefa ta obejmowała pęknięcie tworzące się na płycie euroazjatyckiej, co spowodowało powstanie szczeliny na dnie oceanu.

© Shutterstock

Odkrycie naukowe -

Opublikowane w czasopiśmie Geology badanie z 2024 r. wykazało, że istnieje strefa subdukcji wdzierająca się do Atlantyku, oraz że znajduje się ona w Gibraltarze na skraju Morza Śródziemnego.

© Shutterstock

Łuk Gibraltarski -

Łuk Gibraltarski uważany był za uśpiony, lecz autorzy nowego badania twierdzą, że jest on aktywny. Gibraltar znajduje się na najbardziej wysuniętym na południe krańcu Półwyspu Iberyjskiego.

© Shutterstock

Zaawansowana technologia -

Postęp technologiczny umożliwił modelowanie Łuku Gibraltarskiego. Obecnie naukowcy twierdzą, że są w stanie symulować jego powstawanie.

© Shutterstock

Zaawansowana technologia -

Wiedza o tym, jak powstał Łuk Gibraltarski oznacza również, że naukowcy mogą modelować jego ewolucję w czasie. Według ich badań, sytuacja w obrębie Łuku Gibraltarskiego będzie się zmieniać.

© Shutterstock

Dwie inne atlantyckie strefy subdukcji -

Atlantyk posiada jeszcze dwie inne strefy subdukcji, jedną na Morzu Scotia u wybrzeży Antarktydy, a drugą na Małych Antylach na Karaibach.

© Shutterstock

Dwie inne atlantyckie strefy subdukcji -

Obie te strefy subdukcji powstały kilka milionów lat temu. Strefy subdukcji nie tworzą się spontanicznie, lecz musi najpierw dojść do wygięcia i pęknięcia niezwykle silnych płyt tektonicznych.

© Shutterstock

Zapoczątkowanie subdukcji i inwazja -

Proces ten to zapoczątkowanie subdukcji. Następnie, gdy subdukcja z jednego oceanu migruje do rosnącego oceanu, nazywa się to inwazją subdukcji.

© Shutterstock

Cykl Wilsona -

Przez miliardy lat oceany podlegają tak zwanemu cyklowi Wilsona. Na początku tego cyklu kontynent rozpada się, a w jego wnętrzu tworzy się ocean. Ocean rośnie, gdy kontynenty oddalają się od siebie.

© Shutterstock

Cykl Wilsona -

Punktem zwrotnym w cyklu Wilsona jest rozpoczęcie procesu subdukcji. W tym momencie ocean zaczyna się zmniejszać, aż do momentu zderzenia się kontynentów na jego krawędziach.

© Shutterstock

Oznaki starzenia się -

Możemy myśleć o strefach subdukcji jako o oznakach starzenia się oceanu. W tym przypadku, przy większej liczbie stref subdukcji, Ocean Atlantycki zaczyna wykazywać większe oznaki starzenia się.

© Shutterstock

Morze Śródziemne -

Morze Śródziemne jest zamykającym się basenem. Oznacza to, że płyta oceaniczna ulega subdukcji pod płytami kontynentalnymi Europy i Afryki.

© Shutterstock

Morze Śródziemne -

João Duarte, badacz z 2024 r., uważa, że „umierające” Morze Śródziemne jest odpowiedzialne za pojawienie się aktywności tektonicznej w obrębie Łuku Gibraltarskiego.

© Shutterstock

Wcześniejszy uskok oceaniczny -

Morze Śródziemne mogło „złapać” subdukcję ze starożytnego oceanu, która spowodowała pęknięcia, ostatecznie prowadząc do uskoku w płycie litosferycznej.

© Shutterstock

Deformacje tektoniczne -

Kiedy płyty tektoniczne przemieszczają się, kontynenty ulegają przesunięciu. Prowadzi to do degradacji oceanu, w tym przypadku Atlantyku.

© Shutterstock

Zniknięcie Atlantyku? -

Jeśli obliczenia Duarte są poprawne, przedwczesna śmierć oceanu może nastąpić za 220 milionów lat. Innymi słowy, jest to jeszcze dość odległa przyszłość!

© Shutterstock

Zniknięcie Atlantyku? -

Kiedy to nastąpi, Europa i Ameryka zjednoczą się, a cały Ocean Atlantycki na zawsze zniknie z powierzchni ziemi.

© Shutterstock

Trzęsienia ziemi -

Odkrycia dotyczące Łuku Gibraltarskiego mają wpływ nie tylko na Ocean Atlantycki, ale także na podatność regionu śródziemnomorskiego na trzęsienia ziemi.

© Shutterstock

Trzęsienia ziemi -

Miejsca, w których dochodzi do subdukcji są zwykle źródłem najpotężniejszych trzęsień ziemi. Trzęsienie ziemi w Lizbonie w 1755 r. było najsilniejszym, jakie kiedykolwiek odnotowano wzdłuż europejskiego wybrzeża Atlantyku.

© Shutterstock

Apokaliptyczna wizja oceanu -

Chociaż teoria Duarte została dobrze przyjęta przez wielu naukowców, niektórzy z nich nie podzielają jednak tego apokaliptycznego spojrzenia na przyszłość Atlantyku.

© Shutterstock

Konieczne są dalsze badania -

Niektórzy geolodzy twierdzą, że konieczne są dalsze badania, i że jest zbyt wcześnie, aby stwierdzić, czy aktywność płyt tektonicznych może doprowadzić do zaniku Atlantyku.

Źródła: (Geology In) (GeoScienceWorld) (Cosmos Magazine) (National Geographic)

© Shutterstock