Chemioterapia to leczenie farmakologiczne, które wykorzystuje silne substancje chemiczne do zabijania szybko rosnących komórek nowotworowych w organizmie.
Chemioterapia ukierunkowana jest na komórki, które szybko rosną i dzielą się, tak jak komórki nowotworowe. Niektóre leki chemioterapeutyczne uszkadzają komórki w momencie ich podziału, a inne podczas tworzenia kopii genów. Z kolei jeszcze inne uszkadzają komórki podczas tworzenia kopii wszystkich genów przed ich podziałem.
Chociaż leki stosowane w chemioterapii są wystarczająco silne, aby zabijać szybko rosnące komórki nowotworowe, mogą one również uszkadzać zdrowe komórki. Leczenie może wpływać na każdy z układów organizmu, ale w szczególności na przewód pokarmowy, szpik kostny, układ rozrodczy, jamę ustną oraz mieszki włosowe.
Chemioterapia może powodować pewien dyskomfort, ale zazwyczaj nie jest bolesna.
Chemioterapia stosowana jest w leczeniu wielu różnych nowotworów, jednak ta grupa leków może być również wykorzystywana w leczeniu zaburzeń krwi i licznych chorób autoimmunologicznych.
Chemioterapia może być podawana w wielu różnych formach: dożylnie, miejscowo, we wstrzyknięciach lub doustnie.
Według organizacji Cancer Research UK, chemioterapia trwa zwykle od trzech do sześciu miesięcy, choć może trwać krócej lub dłużej.
Według czasopisma Pharmacy Times, około 65% osób poddawanych chemioterapii doświadcza utraty włosów spowodowanej leczeniem. Chemioterapia może powodować wypadanie włosów na całym ciele, nie tylko na skórze głowy. Czasami wypadają również rzęsy, brwi, włosy pod pachami, włosy łonowe i inne włosy na ciele.
Zazwyczaj włosy zaczynają wypadać od dwóch do czterech tygodni po rozpoczęciu leczenia. Włosy mogą wypadać bardzo szybko lub stopniowo.
Zazwyczaj włosy zaczynają odrastać w ciągu czterech do sześciu tygodni po zakończeniu leczenia, jednak ich tekstura i kolor mogą różnić się od tych wcześniejszych, ostrzega Medical News Today.
To zależy wyłącznie od Ciebie. Niektórzy uważają, że pomaga im to przyzwyczaić się do mniejszej ilości włosów i ułatwia radzenie sobie z ich wypadaniem. Ponadto, jeśli zdecydujesz się nosić perukę, będzie ona lepiej pasować przy krótszych włosach.
Wpływ chemioterapii na narządy i układy organizmu zależy od wielu czynników. Indywidualny profil medyczny i diagnoza każdej osoby są inne, co przekłada się na jej reakcję na leczenie. Niektóre leki przeciwnowotworowe mogą wpływać na komórki ważnych narządów, takich jak serce, nerki, pęcherz moczowy, płuca i układ nerwowy, zauważa organizacja American Cancer Society. Wiele osób nie doświadcza jednak żadnych poważnych długoterminowych problemów związanych z chemioterapią.
Najgorsze dni po chemioterapii mogą wystąpić bezpośrednio po niej lub w ciągu 48 godzin, jak podaje portal Healthline. Po chemioterapii mogą wystąpić nudności, zmęczenie lub utrata apetytu.
Siedmiodniowa zasada chemioterapii zakłada, że po dniach leczenia następują dni odpoczynku (pięć dni chemioterapii i dwa dni odpoczynku). Przestrzeganie tych zasad zapewnia również, że w organizmie znajduje się wystarczająca ilość chemioterapii do walki z rakiem. Z kolei dni odpoczynku pozwalają pacjentowi zregenerować się po ciężkich skutkach chemioterapii.
Wśród najbardziej nieprzyjemnych skutków ubocznych chemioterapii nowotworów u pacjentów często wymienia się nudności i wymioty. Efekty uboczne mogą nasilać się z każdym cyklem leczenia.
Nie wszyscy odczuwają mdłości w trakcie lub po chemioterapii. Na ogół jednak nudności pojawiają się od kilku minut do kilku godzin po podaniu leku.
Leczenie raka odbywa się w cyklach. Wiele osób czuje się zdezorientowanych, przytłoczonych i przestraszonych podczas pierwszej rundy chemioterapii.
Wzdęcia towarzyszące chemioterapii są często określane jako „brzuch po chemioterapii”, czyli wzdęcie brzucha spowodowane problemami z przewodem pokarmowym. Po zakończeniu leczenia wzdęcia często ustępują samoistnie. Jednak możliwe jest, że dana osoba będzie doświadczać objawów żołądkowo-jelitowych przez kilka lat, zauważa organizacja National Center for Biotechnology Information (NIH).
Cykle chemioterapii trwają najczęściej dwa lub trzy tygodnie. Jednak liczba dawek leczenia zaplanowanych w ramach każdego cyklu zależy od przepisanej chemioterapii. W przypadku codziennej chemioterapii zazwyczaj obowiązuje wspomniana wcześniej zasada siedmiu dni.
Istnieje wiele rzeczy, których nie należy robić podczas chemioterapii. Podczas leczenia nie należy narażać się na infekcje, unikać spożywania niedogotowanej lub surowej żywności, nie pić alkoholu, nie palić tytoniu i unikać ekspozycji na światło ultrafioletowe.
Badania opublikowane w Internecie przez Journal of the National Cancer Institute badające, czy kobiety leczone z powodu raka piersi starzeją się szybciej, wykazały, że chemioterapia, terapia hormonalna i radioterapia przyczyniły się do szybszego starzenia biologicznego.
Co więcej, czasopismo Journal of Clinical Investigation (JCI) donosi, że „postęp w leczeniu raka wydłużył długość życia dzieci i dorosłych, którzy przeszli chorobę nowotworową. Jednak leczenie raka przyspiesza starzenie się, co klinicznie objawia się przedwczesnym wystąpieniem chorób przewlekłych, takich jak między innymi endokrynopatie, osteoporoza, dysfunkcja serca, kolejne nowotwory i zespoły słabości”.
Tak i nie. Wszystko zależy od leków stosowanych w chemioterapii. Niektóre leki chemioterapeutyczne mogą powodować obrzęk ciała, prowadząc do przyrostu masy ciała. I odwrotnie, niektóre leki chemioterapeutyczne mogą prowadzić do utraty wagi z powodu zmniejszonego apetytu i zmian smaku, podkreśla portal internetowy Verywell Health.
W płynach ustrojowych i odpadach ciała obecne są niewielkie ilości niezmienionej substancji chemioterapeutycznej, przez co przez 48 godzin po otrzymaniu chemioterapii pacjentom i opiekunom zaleca się dwukrotne spłukanie toalety. Jeśli to możliwe, pacjenci powinni korzystać z toalety oddzielnie od innych osób w domu. Po skorzystaniu z toalety należy zawsze umyć ręce wodą z mydłem.
Chemioterapia nie jest zalecana przy potencjalnym ryzyku przewyższającym korzyści. Na przykład to, czy chemioterapia jest częścią leczenia, zależy od rodzaju nowotworu, jego wielkości i tego, czy się rozprzestrzenił. Wiek i ogólny stan zdrowia pacjenta są również czynnikami, które należy wziąć pod uwagę przy decyzji o chemioterapii. Ponadto, osoby starsze czy mniej sprawne są bardziej narażone na poważne skutki uboczne chemioterapii.
Chemioterapia może wpłynąć na życie towarzyskie, ponieważ pacjent może mieć mniej energii. Jak już wspomniano, należy unikać spożywania alkoholu i niektórych pokarmów. Pomijając fale nudności, podczas chemioterapii możliwe jest jednak prowadzenie całkiem normalnego życia.
Badania sugerują, że to nie tyle fizyczne skutki uboczne są powodem niepokoju pacjentów poddawanych chemioterapii, co raczej stres i depresja, jakie może wywołać leczenie. Często za najtrudniejszą część chemioterapii uznaje się poczucie, że choroba jest ciężarem dla bliskich.
O skuteczności chemioterapii świadczą m.in. mniejszy ból, zmniejszenie obrzęku węzłów chłonnych i poprawa poziomu energii. Oprócz tych zewnętrznych oznak, lekarze mogą wykonać różne badania, które wskażą, czy chemioterapia spełnia swoje zadanie.
Skuteczność chemioterapii różni się w zależności od rodzaju nowotworu i stopnia jego zaawansowania. Jednak w przypadku niektórych rodzajów raka większość osób zostaje wyleczona właśnie dzięki chemioterapii.
Źródła: (Cancer Research UK) (Healthline) (Pharmacy Times) (Medical News Today) (American Cancer Society) (NIH) (Journal of the National Cancer Institute) (JCI) (Verywell Health)
Kliknij i dowiedz się więcej o tej popularnej metodzie walki z rakiem.
Obawiasz się chemioterapii? Oto, co musisz wiedzieć na ten temat
W jaki sposób chemioterapia walczy z rakiem?
HEALTH Rak
Wiadomość o tym, że Katarzyna, księżna Walii przechodzi chemioterapię zapobiegawczą po zdiagnozowaniu u niej raka, wywołała falę publicznego szoku i współczucia na całym świecie. Wiadomość o raku wywołuje szereg uczuć, w tym strach, smutek, niepokój i depresję. Wkrótce potem myśli kierują się jednak ku sposobom leczenia tej ciężkiej choroby. Jednym z takich sposobów jest chemioterapia. Lecz na czym dokładnie polega chemioterapia i w jaki sposób przebiega?
Kliknij i dowiedz się więcej o tej popularnej metodzie walki z rakiem.